AI-geletterdheid is een veelgebruikte term, maar vaak blijft het begrip oppervlakkig. Wat betekent het écht om AI-geletterd te zijn? In deze blog duiken we dieper in de kern van AI-geletterdheid. We bespreken de vaardigheden die nodig zijn, leggen verbanden met digitale geletterdheid en technologiebegrip, en laten zien waarom deze kennis onmisbaar is in een snel digitaliserende wereld.
AI-geletterdheid: een brede definitie
AI-geletterdheid verwijst naar het vermogen om AI-technologieën te begrijpen, ermee te interacteren, ze kritisch te evalueren en hun impact op maatschappij en werk te doorgronden. Het is een multidimensionale vaardigheid die bestaat uit:
- Kennis: Begrijpen wat AI is, hoe algoritmen werken en wat machine learning inhoudt.
- Praktische vaardigheden: Kunnen omgaan met AI-tools, zoals ChatGPT, Midjourney of AI-gestuurde zoekmachines.
- Kritisch denkvermogen: De invloed van AI op ethiek, privacy, bias en autonomie kunnen beoordelen.
- Sociale context: Begrijpen hoe AI beleid, recht, cultuur en machtsverhoudingen beïnvloedt.
Drie niveaus van AI-geletterdheid
1. Basisniveau
Op dit niveau leer je herkennen waar AI wordt toegepast (bijv. in navigatie-apps, Netflix, chatbots) en krijg je inzicht in de werking ervan.
2. Toepassingsniveau
Je leert hoe je AI kunt inzetten voor persoonlijke of professionele taken: prompt schrijven, AI integreren in werkprocessen, tools evalueren.
3. Kritisch niveau
Je beoordeelt AI-systemen kritisch op bias, transparantie, privacy en maatschappelijke gevolgen. Je kunt meedenken over beleid en ethiek.
AI-geletterdheid vs. digitale geletterdheid
Hoewel AI-geletterdheid verwant is aan digitale geletterdheid, zijn er ook duidelijke verschillen:
- Digitale geletterdheid draait vooral om het gebruiken van digitale middelen.
- AI-geletterdheid vereist dat je begrijpt hoe die middelen beslissingen nemen en waarom.
Waarom is AI-geletterdheid belangrijk?
- Verantwoord gebruik: AI kan invloed hebben op informatievoorziening, werving, gezondheidszorg en meer. Verkeerd gebruik kan schadelijk zijn.
- Inclusiviteit: Zonder basiskennis van AI wordt de kloof tussen digitaal vaardige en -onvaardige mensen groter.
- Empowerment: Wie AI begrijpt, kan het ook beïnvloeden. Denk aan meedenken in productontwikkeling of beleidsvorming.
Hoe ontwikkel je AI-geletterdheid?
- Volg AI-trainingen
- Gebruik tools met een ‘exploreer’-modus zoals ChatGPT Playground of Runway ML
- Lees kritische media over technologie (bijv. AlgorithmWatch, MIT Tech Review)
- Voer gesprekken over AI-ethiek op school of werk
AI-geletterdheid is méér dan weten dat AI bestaat. Het gaat om begrijpen, toepassen én bevragen van technologie. Het is een combinatie van technisch inzicht, maatschappelijke bewustwording en praktische vaardigheid. Door hierin te investeren, versterken we onze positie als actieve, kritische deelnemers aan een AI-gedreven samenleving.